کنعانی: سیاست خارجی را در سبد برجام قرار نخواهیم داد
تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۱۴۹۳۳
به گزارش گروه سیاسی ایسکانیوز، ناصر کنعانی در شورای اداری خراسان جنوبی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولان وزارت امور خارجه و سفیران جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر اهمیت سیاست خارجی و نقش مهم آن در اداره و بهبود کشور فرمودند «با وجود توجه به عوامل اقتصادی و فرهنگی در تحلیل وضع کنونی کشور، غالباً از عامل سیاست خارجی غفلت میشود در حالی که سیاست خارجی خوب و موفق حتماً موجب بهبود وضع کشور میشود و در مقابل، اختلال و اشکال در سیاست خارجی باعث بروز مشکل در وضع عمومی کشور میشود که نمونههای آن نیز کم نبوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: رهبر معظم انقلاب با تبیین ضوابط و شاخصهای سیاست خارجی موفق، «عزت» به معنای نفی و پرهیز از دیپلماسی التماسی، «حکمت» به مفهوم تعاملات و فعالیت های خردمندانه و محاسبه شده و «مصلحت» به معنای انعطاف برای دور زدن موانع سخت و ادامه دادن مسیر را سه کلیدواژه اساسی در دیپلماسی کشور خواندند و مسئولان دیپلماسی کشور را به رصد دائم تحولات تدریجی و حوادث تأثیرگذار در نظم بینالملل برای به دست آوردن جایگاه شایسته ایران عزیز در نظم آینده جهان فراخواندند.
وی با بیان اینکه حضرت آیتالله خامنهای، سیاست خارجی خوب و دستگاه دیپلماسی کارآمد را رکنی اساسی برای اداره موفق کشور برشمردند و با بیان 6 ضابطه الزامی در سیاست خارجی گفتند توانایی تبیین اقناعکننده در مسائل مختلف، اولین ضابطه یک سیاست خارجی موفق بود، عنوان کرد: «حضور اثرگذار و جهتبخش در پدیدهها، حوادث و جریانهای مختلف سیاسی-اقتصادی جهان»، «رفع و کاهش سیاستها و تصمیمات تهدیدآمیز علیه ایران»، «تضعیف کانونهای خطرآفرین»، «تقویت دولتها و مجموعههای متحد و همراه با ایران و توسعه عمق راهبردی کشور» و «قدرت تشخیص لایههای پنهان در تصمیمات و اقدامات منطقهای و جهانی»، پنج ضابطه دیگری بود که رهبر معظم انقلاب در تشریح یک سیاست خارجی موفق و افتخارآمیز، بیان کردند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه شعار دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی چند اصل و واژگان کلیدی داشت، تصریح کرد: توسعه روابط متعادل و متوازن با همه مناطق مختلف جغرافیای دنیا، نگاه ویژه به حوزه شرق آسیا یا به عبارتی آسیامحور و همسایه محور، رویکردهای اصلی دیپلماسی دولت سیزدهم است.
سیاست خارجی را در سبد برجام قرار نخواهیم دادوی به سیاست خارجی متوازن جمهوری اسلامی ایران و استفاده از ظرفیتهای موجود در همه حوزههای جغرافیایی و بین المللی اشاره کرد و ادامه داد: مباحثی مثل برجام که طی چند سال انرژی زیادی از دولت و دستگاه دیپلماسی را گرفت، تنها یکی از موضوعات سیاست خارجی دولت سیزدهم است و ما همه موضوعات مرتبط با سیاست خارجی را در سبد برجام قرار نخواهیم داد.
کنعانی با بیان اینکه سیاست خارجی را موکول به پیشرفت و تحقق برجام و بازگشت طرفها و پایبندی آنان به توافقات برجام نخواهیم کرد، گفت: در این دولت تلاش شد از دیپلماسی التماسی خارج شویم و در دنیا بر مبنای عزت ملی و منافع ملی و مصلحت کشور و ملت ایران عمل میکنیم و از موضع قدرت و اقتدار با دنیا صحبت میکنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه اضافه کرد: در موضوع برجام، جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد ما به عنوان عضوی از برجام تنها طرفی بودیم که به همه تعهداتمان عمل کردیم و در مقابل التزام و پایبندی به تعهد، از حقوق ملت ایران دفاع و حمایت خواهیم کرد و این رویکرد در برجام محقق شد.
افزایش بیسابقهای غنیسازی هستهایوی با بیان اینکه ما در عین اینکه نشان دادیم به دیپلماسی و مذاکره از موضع عزت پایبندیم اما در تحقق حقوق ملت ایران در بحث حقوق هستهای کوتاه نیامدیم، گفت: مصوبه قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی نیز به کمک دولت آمد و میزان غنیسازی هستهای هم بیش از گذشته به لحاظ حجم و هم به لحاظ درصد غنیسازی افزایش بیسابقهای پیدا کرده و تا سطح 60 درصد غنیسازی صورت میگیرد و حجم مواد غنی شده اورانیوم بیش از گذشته افزاش یافته است.
کنعانی ادامه داد: چارچوبهای همکاری حقوقی و بین المللی جمهوری اسلامی ایران با سازمان بین المللی انرژی اتمی به قوت خود باقی است و به مقررات معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و توافقات جامع پارلمان هستهای پایبند هستیم اما حقوق شناخته شدهای داریم که به عنوان عضوی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی از حقوق ملت ایران دفاع و پاسداری خواهیم کرد.
وی تأکید کرد: دوست و دشمن معتقدند که ایران در حوزه حقوق هستهای اکنون علاوه بر پایبندی به چارچوبهای بین المللی اما از توان و قدرت ملی با عزت و اقتدار حفاظت میکند.
حذف دوگانه کاذب دیپلماسی و میدانسخنگوی دستگاه دیپلماسی به بحث حذف دوگانه کاذب دیپلماسی و میدان اشاره کرد و گفت: یک نگاهی بود که میدان چرا در حوزه دیپلماسی مداخله میکند؛ در حالی عناصر قدرت داخلی تفکیکناپذیر هستند و در حوزه سیاست خارجی و روابط بینالملل همه عناصر ملی به عزت و اقتدار و پیشبرد کار کشور اضافه میکند و آنانی که به دنبال این دوگانهسازی کذب بودند عملاً کشور را در حوزه سیاست خارجی و مناسبات بینالمللی از بخشی از قدرت جمهوری اسلامی ایران را خالی میکردند؛ در این دولت اعلام شد دوگانه دیپلماسی و میدان اساسا دوگانهسازی کاذب با اهداف غلط و انحرافی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه به خروج از سیاست تک ساحتی در سیاست خارجی با هدف ایجاد توزان در سیاست خرجی اشاره و تصریح کرد: ما در حوزه سیاست خارجی به دنبال توسعه روابط سیاسی، اقتصادی، تجاری، فرهنگی، نظامی و امنیتی سازنده و شراکتی همافزا مبتنی بر احترام متقابل و منافع متبادل با همه کشورها غیر از رژیم نامشروع و غاصب و کاذب صهیونستی هستیم.
وی ادامه داد: در راستای اولویت دادن به دیپلماسی اقتصادی، بر اساس تاکیدات رهبر معظم انقلاب توسعه اقتصادی از اولویتهای مهم دولت سیزدهم در سیاست خارجی شد.
کنعانی گفت: با تشکیل شورای هماهنگی روابط اقتصادی خارجی کشور در وزارت امور خارجه، جلسات به طور منظم و مستمر برگزار میشود و موضوعات اقتصادی مورد به مورد و کشور به کشور بررسی میشود.
نگاه ویژه به توسعه صادرات غیرنفتیسخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به نگاه ویژه به توسعه صادرات غیرنفتی و ظرفیت منحصر به فرد ترانزیتی کشور، عنوان کرد: ایران به دلیل ژئوپلتیکی کلیدی که دارد در عمل شاهراه ارتباطی کریدورهای ترانزیتی شمال و جنوب و شرق و غرب است و در این دولت توجه جدیدی شده است.
به گفته وی؛ تلاش زیادی در گذشته بود که کریدورهای تجاری و اقتصادی و خطوط انتقال انرژی حتی با هزینههای غیر اقتصادی از مسیرهای خارج از کریدورهای ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران شکل بگیرد و موقعیت ممتاز ایران تضعیف شود که در دولت سیزدهم تلاش بسیاری شد که جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه خود در مبحث کریدورهای ترانزیتی و صادارت انرژی را بازیابی کند و اساسا توان بازیگری ایران در مسائل اقتصادی راهبردی بین المللی ارتقا پیدا یابد.
کنعانی از نگاه ویژه دولت سیزدهم به آسیا و با اولویت همسایگان و کشورهای اسلامی گفت و بیان کرد: آسیا ظرفیتهای بسیاری دارد که بیش از هر دوره تلاش شد این ظرفیتها برای ارتقای مناسبات خارجی و منطقهای جمهوری اسلامی به خدمت گرفته شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه کنشگری فعال و مشارکت در ائتلافهای فراسودمند منطقهای عنوان کرد: هر کشوری که کنشگر باشد یعنی جایگاه بین المللی و اثرگذاری آن ارتقا پیدا کرده است؛ نمیتوان به دنبال کنشگری بین المللی بود اما از سازکارهای منطقهای و بین المللی غفلت کرد لذا مقام معظم رهبر تأکید داشتند که در دوره در حال گذار بین المللی میبایست جانمایی جمهوری اسلامی ایران در نظم در حال شکلگیری انجام شود که از این روی در این دوره عضویت در سازمان شانگهای با توجه به ضرورت این سازکار، موانع پیش رو برای عضویت یک به یک برداشته شد.
جمهوری اسلامی ایران به عضویت اصلی بریکس درآمدوی به عضویت در گروه بزرگ اقتصادی و تجاری بریکس اشاره کرد و گفت: در بازه زمانی یک ساله از زمانی که اولویت قرار گرفت تا زمانی گه عضویت شکل گرفت، جمهوری اسلامی ایران همه موانع برای این عضویت در گروه بریکس را برطرف کرد و زمینهساز توسعه تعداد اعضای این گروه شد و از اول ژانویه به عضویت کامل بریکس درخواهد آمد.
کنعانی ادامه داد: توسعه همکاری با کشورهای حوزه شمال چه به صورت دو یا چند جانبه دنبال می شود که در 2 روز گذشته موافقتنامه الحاق ایران به اتحادیه اقتصادی تجارت آزاد اوراسیا امضا و عضویت ایران محقق شد
شکست سیاست جهانی منزوی سازی جمهوری اسلامی ایرانوی با بیان اینکه نظام سلطه جهانی در طول سالهای گذشته بحث منزوی کردن ایران را مطرح کردند و می خواستند که تعامل، تجارت و صادرات نفتی ما به دیگر کشورها به حداقل ممکن یا به صفر برسد اما توسعه مناسبات همسایگی در حوزه های مختلف به معنای شکست مطلق سیاست جهانی منزوی سازی جمهوری اسلامی ایران بود، افزود: امضا تفاهم نامههای جامع و بلندمدت با کشورهای مختلف از جمله چین به وسیله سفرهای دو جانبه در گامهای اجرایی با جدیت دنبال میشود که مقام معظم رهبری هم بر این مسئله تاکید دارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: بازیابی و بهبود روابط سیاسی با کشورهایی که رابطه خود را با ایران قطع کرده بودند از دیگر اقدامات دولت سیزدهم است چون در گذشته شاهد بودیم که به بهانههای مختلف برخی کشورها رابطه های خود را تنزل سطح داده یا قطع رابطه کرده بودند.
کنعانی به برقراری مجدد رابطه جمهوری اسلامی ایران با عربستان سعودی اشاره کرد و افزود: این روابط بیش از هفت سال مخدوش بود که معلوم بود فشارهای خارجی در این زمینه دخالت داشت و از این قطع ارتباط صهیونیست و سلطه بهره میبرد که بازسازی و از سرگیری روابط با عربستان در اوج ماههایی که نظام سلطه و کشورهای اروپایی به بهانه فوت یک دختر موج آشوب را انداخته بودند تا درگیریهای داخلی را تشدید کنندف انجام شد. لذا تیر خلاص بر طرح توطئه آمریکایی-صهیونیستی بود مبنی بر اینکه طراحی و ترسیمسازی از ایران تصور و خیال باطل است.
به گفته وی؛ ارتقای رابطه با کویت، عمارات، از سرگیری روابط با سودان، فعالسازی روابط با لیبی، آغاز تحرک بخشیدن به مناسبات جمهوری اسلامی ایران با مصر به عنوان کشور مهم عربی اسلامی همه پیروزیهایی است که خلاف طراحی آمریکا و صهیونیست و غربی بود که سالیان طولانی انجام داده بودند تا ایران را منزوی کنند و ملت تحت تاثیر فشارهای اقتصادی و تحریم در مقابل نظام قرار گیرند.
کنعانی به آزادسازی منابع به ناحق بلوکه شده جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: در دوران انقطاع تعاملات بانکی، 450 میلیون پوند داراییهای بلوکه شده ایران از انگلستان بازستانی و به حساب جمهوری اسلامی واریز شد همچنین در شرایطی که دولت آمریکا مایل نبود یک یورو از حساب داراییهایی بلوکه شده ایران آزاد کند 6 میلیارد دلار در قالب مذاکرات سیاسی در بازه زمان بسیار محدود به حساب تعبیه شده ایران واریز شد که از دستاوردهای دولت سیزدهم است.
تبدیل شدن تهران با پایتخت دیپلماسی منطقهایسخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین از تبدیل شدن تهران با پایتخت دیپلماسی منطقهای بر اساس افزایش حجم سفرهای مقامات دیگر کشورها گفت و ادامه داد: در دولت سیزدهم 23 سفر خارجی رئیس جمهور به کشورهای خارجی و 19 سفر سران و رؤسای دیگر دولتها به ایران انجام شده که شاخص کلیدی بسیار مهم است در حالی که برخی از دوران این تعداد به حداقل ممکن میرسید و برخی کشورها حاضر نبودند به ایران سفر کنند یا میزبانی دولت جمهوری اسلامی ایران را انجام دهند.
وی بیان داشت: همچنین 62 کشور دنیا در اجلاس حمایت از فلسطین در تهران دورهم گرد بیاوریم که رخداد بسیار مهم برای سیاست خارجی ایران است.
کنعانی با اشاره به اینکه ایران به دنبال برقرار روابط متعادل و متوازن با همه قطبهای جغرافیای دنیاست، اضافه کرد: در سیاست نگاه به شرق حتی خود را محدود به همسایگان آسیای شرقی نکردهایم بلکه در حوزه آفریقا، آمریکای لاتین و اروپا تلاشهای ما هیچگاه متوقف نشده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه به حذف حاشیهها یا کنترل اظهارات و رویکردهای هیجانی و تنشآفرین اشاره کرد و افزود: سال های طولانی ملت صبح رسانه ها را رصد میکردند اعصاب و روان آنها بهم میریخت که در داخل چند جناح هر روز علیه هم صحبت میکنند اما دولت سیزدهم تلاش کرد که وارد این مجادلات و مناقشات که جز افزایش تنش روحی و روانی برای مردم ندارد، نشود.
وی یادآور شد: با این وجود هرگز جمهوری اسلامی از اصول و ارزشهای خود تخطی یا عقبنشینی نکرده، همچنان سیاست ضدآمریکایی را دنبال میکند و عنصر عزت و اقتدار ملی در پیشبرد مذاکرات دیپلماتیک نادیده گرفته نشده است
ذرهای از حمایت مقاومت کوتاه نیامدهایمکنعانی ادامه داد: در بحث عربستان سعودی نیز از حمایت حقانیت یمن کوتاه نیامدهایم و در جریانهای آزادیبخش نیز از آرمانها فاصله نگرفتهایم لذا جمهوری اسلامی در مسئله فلسطین بعد گذشت بیش از سه ماه شکلگیری تحولات و عملیات طوفان الاقصی از همه ظرفیتهای ممکن برای حمایت از مسئله فلسطین استفاده کرده است.
وی بیان داشت: در چارچوب روابط دو جانبه منطقهای موضوع فلسطین همواره ثابت بوده و رکورد بیسابقه در روند مذاکرات دیپلماتیک به ثبت رسیده و حرکت بینظیر در این موضوع آغاز شده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه در سازمان ملل متحد دقیقترین، قویترین و حقوقیترین مواضع را مطرح کردهایم گفت: در داخل آمریکا تندروها و صهیونیستها از این لحاظ به شدت موضع گرفتند که چرا به وزیر امور خارجه ایران ویزا داده شده که از تریبون سازمان ملل متحد علیه رژیم صهیونیستی و در حمایت از فلسطین صحبت کند.
کنعانی در ادامه اضافه کرد: در دیگر نشستهای بینالمللی هم اهمیت مسئله فلسطین دنبال میشود که در این مسیر با هیچ کدام طرف غربی مسامحه نشده است و اعلام شده از حمایت مقاومت ذرهای کوتاه نیامدهایم و آن را اصل میدانیم.
انتهای پیام/
کد خبر: 1213470 برچسبها تحولات سیاسیمنبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: تحولات سیاسی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران حوزه سیاست خارجی رهبر معظم انقلاب دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم سیاست خارجی سیاست خارجی بین المللی ملت ایران نگاه ویژه غنی سازی منطقه ای ظرفیت ها هسته ای شده ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۱۴۹۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نسخه برزیلی برای خودروسازی ایران
خودروسازی ایران به دلایل مختلف، بهخصوص تحریم و محیط نهچندان امن کشور برای سرمایهگذاری بخش خصوصی (به ویژه در بخش خارجی)، از مسیر توسعه جهانی این صنعت دور شده و این در حالی است که تجربه کشورهای مختلف نشان میدهد بدون ارتباطات بینالمللی نمیتوان صنعتی مانند خودرو را توسعه داد.
به گزارش دنیای اقتصاد، یکی از این تجربهها به برزیل مربوط میشود، کشوری که از آن با نام اقتصادی نوظهور یاد میکنند و خودروسازی یکی از پنج صنعت اصلیاش به شمار میرود. برزیل پس از آزمونوخطاهای مختلف، از جمله ممنوعیت واردات و ایجاد دیوار تعرفه، حالا به کشوری تبدیل شده که از برندهای خودرویی مختلف دنیا میزبانی میکند و بازاری رقابتی را به خود میبیند؛ چیزی دقیقا عکس آنچه در صنعت و بازار خودروی ایران به چشم میآید.
گزارش اخیر مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با عنوان «سیاستهای صنعتی در کشورهای منتخب و توصیههایی برای ایران» که در بخش نخست خود به تجربه برزیل پرداخته است، بهانهای شد تا در این گزارش به بخشی از فرازوفرودهای خودروسازی برزیل بپردازیم و به این پرسش پاسخ دهیم که چرا این کشور در مسیر توسعه خودروسازی قرار گرفت و ایران از این راه عقب افتاده است؟
طبق آنچه در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس آمده، «خودروسازی یکی از ۵ بخش اصلی صنعت در برزیل به شمار میرود که دارای سهم معناداری از صادرات این کشور است. در سالهای گذشته صادرات خودرو و تجهیزات و ماشینآلات به بیش از ۱۰ میلیارد دلار رسیده که عدد بسیار قابلتوجهی است. برزیل با توجه به سیاستهای اقتصادی و صنعتی مختلف طی دهههای گذشته، آزمون و خطاهایی هم در بخش خودرو داشته است، از جمله اتخاذ سیاستهای جایگزینی واردات (برای تقویت ظرفیتهای تولید بومی در مقابل کالاهای خارجی)، تعرفهگذاری و همچنین آزادسازی. به عنوان مثال، در دورانی، تعرفه واردات خودرو به برزیل تا ۳۰درصد افزایش یافت. بااینحال، تعرفه گذاری نتوانست سبب رخ دادن پویایی مورد انتظار در خودروسازی برزیل شود.
در واقع حمایت دولت از صاحبان صنایع، بهخصوص خودروسازی، به واسطه ایجاد دیوار تعرفه، بازارهای داخلی را به صورت انحصاری در اختیار این شرکتها قرار داد و به دلیل عدم رقابتپذیری، شرکتهای مورد نظر، از جمله خودروسازان، از رقابت بینالمللی جا ماندند. به هرحال برای سالها، سیاستهای جایگزینی واردات، به عنوان یک رویکرد منسجم در سیاستگذاری صنعتی برزیل از جمله در صنعت خودرو دنبال شد.»
این سیاست در ایران نیز سالهاست دنبال میشود، با این تفاوت که اولا دیوار تعرفه واردات خودرو در کشور همچنان بلند است و ثانیا در خودروسازی ایران به دلایل مختلف، از جمله خلاء حضور برندهای خارجی مستقل (به جز چینیها)، رقابت خاصی بین عرضهکنندگان خودرو وجود ندارد. نبود رقابت که بیشتر ریشه در محدودیت واردات خودرو و عدم حضور خودروسازان خارجی غیرچینی در کشور دارد، سبب شده خودروسازان بزرگ ایران چندان انگیزه و رغبتی برای بهبود کیفیت و کاهش قیمت نداشته باشند. آنها سالهاست به دلیل دیوار بلند تعرفه، خیالشان بابت نبود رقیبی جدی در بازار داخل راحت است.
برزیلیها نیز در مقاطعی سیاستهای حمایتی گستردهای برای صنایع خود در نظر گرفتند و از جمله این صنایع، خودروسازی به عنوان صنعتی پیشران بود. به عنوان مثال، دولت برزیل سال ۱۹۵۶ واردات خودرو را ممنوع کرد و خودروسازان خارجی حاضر در این کشور را بر سر دوراهی گذاشت. آنها یا باید بازار برزیل را رها میکردند یا در مدت پنج سال برای تولید خودرو در این کشور سرمایهگذاری انجام میدادند. در این دوره انواع اعتبارهای یارانهای و نرخهای ارز ترجیحی در راستای جذابیت سرمایهگذاری به کار گرفته شد. دولت برزیل همچنین علاوه بر سرمایهگذاری دولتی، از سرمایه خارجی در راه توسعه صنعتی، بهخصوص خودروسازی استفاده کرد. نتیجه این سرمایهگذاری گسترده موجب رشد سریع یا «معجزه برزیل» در میانه دهه ۱۹۶۰ شد و خودروسازی نیز یکی از نمودها و البته ارکان این معجزه بود.
اینجا نیز تفاوتهایی بین ایران و برزیل به چشم میآید. علاوه بر اینکه سیاستگذار در ایران سیاست شفاف و منجر به رقابتی را در حوزه تعرفهگذاری دنبال نکرد، نتوانست یا نخواست محیطی امن و جذاب را برای سرمایهگذار خارجی فراهم کند. هر چند تحریم نقش بسیار مهمی در فراهم نشدن این فضا داشته و به نوبه خود اجازه حضور سرمایهگذاران خارجی را در خودروسازی ایران نداده، اما در دورانهای غیرتحریم نیز سیاستهای داخلی مانع جذب این سرمایهها شده است.
به عنوان مثال، در دوران برجام، رنوی فرانسه قصد داشت حضوری مستقل را در ایران تجربه کند و حتی به دنبال خرید کارخانه یا ساخت خط تولید مخصوص خود نیز بود، اما مجموعه کارشکنیها و چشمتنگیها و ترس از رقابت، اجازه نداد رنوی مستقل در خودروسازی ایران شکل بگیرد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اگر پروژه رنو در ایران به راه میافتاد و البته اگر تحریم نمیشدیم، ایران میتوانست مانند کشورهایی مانند برزیل، ترکیه و چین میزبان خودروسازان بزرگ دنیا باشد و در آن صورت، رقابتی واقعی در بازار خودروی کشور شکل میگرفت. نگاهی کلی به سیاستهای خودرویی در ایران و برزیل نشان میدهد در دوران فعلی خودروسازی برزیل توانسته با تکیه بر جذب سرمایهگذاریهای خارجی و میزبانی از خودروسازان مختلف دنیا، به جایگاه مناسبی در جهان دست پیدا کند. اما خودروسازی ایران به دلیل چالشهای بزرگی مانند تحریم و ضعف شدید سرمایهگذاری خارجی، جایگاه مناسبی در جهان خودرو ندارد. البته ایران از حیث تولید خودرو، جزو ۲۰ خودروساز برتر است، اما جایگاه صادراتی خاصی ندارد و این موضوع با عقبماندگی این صنعت از جهان خودرو در ارتباط است.
ضعف رقابت در بازار خودروی ایران یکی از دلایل عقبماندگی این صنعت به شمار میرود، موضوعی که با مرور ماجرای رنو مشخص شد علاوه بر تحریم، با سیاستهای داخلی نیز مرتبط است. این در حالی است که خودروسازی برزیل هم اکنون میزبان بسیاری از غولهای خودروسازی بینالمللی است و آنها طیف وسیعی از خودروها، از اتومبیلهای کوچک شهری گرفته تا کامیونهای غولپیکر، را تولید میکنند.
در سال ۲۰۲۱، برزیل با تولید سالانه بیش از ۲.۲ میلیون خودرو، هشتمین تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان بوده است. حضور پررنگ برندهای جهانی مانند بیامو، بیوایدی، چری، فیات، فورد، جیلی، جنرال موتورز، هوندا، هیوندای، جک موتورز، کیا، لندروور، لکسوس، لیفان، مرسدس بنز، میتسوبیشی، نیسان موتورز، رنو، استلانتیس، سوبارو، تویوتا، فولکس واگن و ولوو تراکس در کنار شرکتهای داخلی، حکایت از تنوع و پویایی در خودروسازی برزیل دارد.
این صنعت سال ۲۰۲۳-۲۰۲۲ را به عنوان سالی طلایی در صادرات به ثبت رساند. پیشبینی انجمن ملی تولیدکنندگان وسایل نقلیه، رشد ۲۲درصدی صادرات خودرو از برزیل بود، با اینحال برزیل توانست با صادرات ۴۸۰هزار دستگاه خودرو، به رشد ۲۷.۸درصدی برسد. برزیل در سال گذشته میلادی شاهد افزایش قابل توجه واردات خودرو نیز بود. واردات بخش خودروسازی برزیل در سال قبل ۶.۱میلیارد دلار بوده است. برزیل در مجموع بیش از ۲۷میلیارد دلار انواع خودرو و قطعات یدکی را در سال گذشته وارد کرده است. همچنین در سال ۲۰۲۳-۲۰۲۲ تولید خودرو در این کشور به حدود ۲.۳۸میلیون دستگاه رسید.
در مقام مقایسه، ایران چند ۱۰۰ هزار دستگاه کمتر از برزیل خودرو تولید میکند و صادرات چنان قابلذکری ندارد و علاوه بر اینها، درهای واردات نیز به عنوان عامل محرک رقابت، نیمهبسته است. برزیلیها هر چند در مقاطعی از سیاست وارداتزدایی و دیوار تعرفه استفاده کردهاند، اما در نهایت آنچه هماکنون در صنعت و بازار خودروی این کشور به چشم میآید، حضور گسترده برندهای خودرویی مختلف دنیاست که سبب تولید بالغ بر ۲.۳ میلیون دستگاهی، رقابت نزدیک و صادرات چند ۱۰۰هزار دستگاهی شده است.
در ایران، اما همچنان دیوار تعرفه بلند است، واردات در حاشیه قرار دارد و راه برای ورود سرمایهگذاران خارجی تقریبا بسته است. در این بین، مورد آخر با ماجرای تحریم ارتباط نزدیکی دارد و از همین رو به نظر میرسد تا این ابرچالش حل نشود، امکان میزبانی ایران از برندهای خودرویی مختلف وجود ندارد. البته با حل این ابرچالش به تنهایی نمیتوان الگوی برزیلی، ترکیهای یا چینی (میزبانی گسترده از سرمایهگذاران خارجی) را در صنعت و بازار خودروی ایران پیاده کرد و نیاز به یک بازنگری اساسی در سیاستهای داخلی، بهخصوص در حوزه ایجاد محیط امن سرمایهگذاری داخلی و خارجی، است.